Anlatım: Root Nedir? Root Erişimi ve Yararları

Andronova
Yazar Andronova 11 Minimum Okuma

Makalede, Android Root nedir, Root erişimi nasıl verilir ve yararlarından bahsedeceğiz.

Sponsorlu reklam
Ad imageAd image

Bu haberimizde, Android cihazlarda, sistemsel durumlarda kısıtlamaları kaldırıp tam yetki ve erişimin sağlanması için ön ayak olarak gördüğümü ROOT nedir ROOT nasıl yapılır sorusuna cevap bulacaksınız.

Android, açık kaynağa sahip bir kodda sahip olmasından dolayı vermiş olduğu rahatlıkla, kullanıcının ve geliştiricinin özgür şekilde istediği gibi değiştirmelerine, kurcalanmasına imkan veren, hatta ve hatta buna bir nevi teşvik eden sistem. Ama bazen maalesef bazı zamanlar telefona istenilen işleme imkan vermez.

Sistemde tüm detaylara, gizli kalmış dediğimiz köşelere erişim hakkınız olacağı anlamına gelmeyeceğini belirtelim. Çünkü çoğı telefon üreticinin Android telefonlara kullanıcısının “root” (ne demek aşağıda açıklayacağız) haklarına ulaşmasına izin vermez ve hatta Google dahil.

Root Nedir?

Root” sözcük olarak aslında Android’ de temel olarak görülen linux alanından gelmekte, ve bu sistemlerde en yetkili kullanıcı olduğu anlamına gelir. Windows’ da ise buna “Administrator” olarak denir.

Sponsorlu reklam
Ad imageAd image

Telefonda root erişimi sağlama “getting root” / “rooting” sistemi modifiye edilip size “root” kullanıcı hakkını vermek, bu şekilde sistem üzerinde tam kontrol yetkisine sahip olduğunu tanımaktır. Buna ise “sisteme su (superuser)” dediğimiz programı yükleyip veya başka programlarla bu yetkiye ulaşabilirsiniz. Bu durumda bazen yararlı bazen zararlı bir durum oluşabiliyor. Yararlı tarafı gereksiz olarak görülen programlardan kurtulabilme, hosts dosyası değiştirme ve isterseniz telefona başka ROM atabilirsiniz. Yani root olmadan yapılamayacak çok şeyi yapabilirsiniz. Tabi zarar olarak dışa karşı daha az hassaslık gösterebilecek.

Şu an yeri gelmişken açıklamak istiyoruz, root yapma ve sisteme başka ROM yükleme tamamen farklı bir işlem olduğunu belirtelim. Root yapma genelde çok kolay bir işlemle telefonun garantisine ve telefonla gelen dahili sistemin bütünlüğüne zarar vermeden, recovery yapma, sistem, yeni ROM yükleme, boot (bazen de radio) partisyonları flashlama gerektiren ve sonuç olarak bambaşka Android sürümü kullanmış olursunuz.

Anlatım: Root nedir? Root erişimi ve yararları
Anlatım: Root nedir? Root erişimi ve yararları

Android işletim sistemi, dünyadaki mobil cihaz kullanıcılarının çoğu tarafından tercih edilen bir platformdur. Android, özelleştirilebilir arayüzü ve geniş uygulama çeşitliliği sayesinde popülerdir. Ancak, Android kullanıcıları, cihazlarında tam kontrol ve daha fazla özelleştirme imkanı elde etmek için “root erişimi”ne ihtiyaç duyabilirler. Root erişimi, Android cihazınızda yönetici düzeyinde kök yetkisi sağlayan bir süreçtir. Bu makalede, root erişiminin ne olduğunu, artılarını ve noktalarını ele alacak ve kullanıcıların root erişimini sağlamadan önce dikkate almaları gerekenleri inceleyeceğiz.

I. Root Erişimi Nedir?

Android cihazlarda, üretici ve operatörler tarafından varsayılan olarak kısıtlanan bazı dosyalara ve sistem ayarlarına erişmek, root erişimi adı verilen özel bir izin gerektirir. Root erişimi, kullanıcıya yönetici düzeyinde kontrol sağlar ve cihazın tüm özelliklerine tam erişim imkanı verir. Root erişimi sayesinde kullanıcılar, işletim sistemi dosyalarını düzenleyebilir, sistem uygulamalarını kaldırabilir veya özelleştirme ve performans iyileştirmeleri yapabilir.

Sponsorlu reklam
Ad imageAd image

II. Root Erişiminin Artıları:

  1. Özelleştirme İmkanları: Root erişimi, kullanıcılara cihazlarını istedikleri gibi kişiselleştirebilmeleri için geniş özelleştirme seçenekleri sunar. Özel ROM’lar yükleyerek farklı Android sürümlerini deneyebilir veya arayüzü değiştirerek cihazı tamamen kişiselleştirebilirsiniz.
  2. Performans ve Hız İyileştirmeleri: Root erişimi, cihazınızın performansını artırmak için yapılan değişikliklerle daha hızlı ve daha akıcı bir deneyim elde etmenizi sağlar.
  3. Uygulama Kontrolü: Root erişimi sayesinde, sistem uygulamalarını kaldırabilir ve uygulamalara daha fazla izin verebilirsiniz. Bu, cihazınızın depolama alanını ve hafızasını etkin bir şekilde yönetmenizi sağlar.
  4. Yedekleme ve Kurtarma: Root erişimi, cihazınızdaki tüm verileri yedeklemenizi ve ihtiyaç halinde geri yüklemenizi kolaylaştırır. Özellikle özel ROM’lar veya modifikasyonlar yüklediğinizde yedekleme işlemleri önemlidir.

III. Root Erişiminin Noktaları:

  1. Güvenlik Riski: Root erişimi, kullanıcıların sisteme tam erişim sağlaması nedeniyle güvenlik açıklarına yol açabilir. Yanlış yapılandırılmış bir uygulama veya işlem, cihazın işletim sistemini ve verilerini riske atabilir.
  2. Garanti Sorunları: Root erişimi, cihazınızın garanti süresini geçersiz kılabilir. Üretici, kök erişimli cihazlar için teknik destek veya garanti hizmeti sunmayabilir.
  3. Uyum Sorunları: Özel ROM’lar veya modifikasyonlar, cihazınızın bazı özelliklerinin doğru çalışmasını engelleyebilir veya cihazın stabilitesini etkileyebilir.
  4. Güncelleme Sorunları: Root erişimli cihazlar, Android işletim sistemi güncellemelerini almakta gecikebilir veya uyumsuzluklar nedeniyle güncellemeleri alamayabilir.

Root erişimi, Android cihazlarında tam kontrol sağlayan ve özelleştirme imkanları sunan bir işlemdir. Kullanıcılar, root erişimi sayesinde cihazlarını daha fazla kişiselleştirebilir ve performans iyileştirmeleri yapabilirler. Ancak, root erişimini sağlamadan önce dikkatli düşünmek önemlidir. Güvenlik riskleri, garanti sorunları ve uyum sorunları gibi noktalar göz önünde bulundurulmalıdır. Root erişimini sağlamadan önce, ihtiyaçlarınızı değerlendirmeli ve olası riskleri göz önünde bulundurarak karar vermelisiniz. Eğer teknik bilgi ve deneyiminiz yoksa, root erişimini sağlama işleminden kaçınmak daha güvenli bir seçenek olabilir.

Root yararları ve neden Root yapmalıyım?

Root atma, genelde sorun çıkarmayan ve basit bir işlem gibi görünse de, her modifikasyonda olabileceği gibi, uzman olmayanların bu tarz işlemler yapmamalarını öneriyoruz. Özellikle dikkatsiz biriyseniz, telefonunuzda kalıcı zararlara neden olacaksınız. Bu sebeple bu konu hakkında daha önce hazırlanmış belgeler, kılavuzlar ve tartışma yazılarını incelemenizi öneriyoruz.

Sistemde tam kontrol

Root’ un temel yararı, sistemde daha önce erişmenize izin verilmeyen kısımlarına, detayına erişme hakkı (okuma, yazma ve değiştirme) sunmakta. Bu işlemden sonra istenirse tüm sistemdeki dosyaları silinebilir, değiştirilebilir, harici temalar atılabilir, gereksiz gördüğünüz sistem programları kaldırılabilir.

Örnek  verecek olursak Türkiye genelinde çoğunlukla kullanılmayan Amazon mp3 ve de Google Voice tarzı uygulamaları, ayrıca çok daha iyi alternatiflere rağmen sistemle gelen twitter gibi uygulamalar sistemin partisyonu içerisinde boş yer tüketir, bunlar silinerek cihazda çok daha verimli alanlar kazanılabilir.

Recovery imajı yükleme ve sistemin yedeğini alma

Eğer cihazda root erişimi varsa Android ile gelen hazır recovery yerine (recovery, sistemde olası sorunlar için kurtarma ve bazı sistem açılışında öncesi için yapılması gereken bazı işlemlerin yapılması için bulunan bölümdür) TWRP veya ClockworkMod tarzı çok yetenekli recovery imajı yüklenebilir. www.andronova.net

Bu tarz recovery imajları için tüm detaylar burada anlatmayacağız, lakin sistem yedeğini alma (nandroid backup) işlemi için bir şeyler paylaşacağız.

Biliyorsunuzdur Google’ un, application ayarları, contact’ ları vs. kendi serverların de sürekli senkronize etmekte. Yani i. sistemi upgrade edildiğinde, veya yeni Android cihaza geçildiğinde bu veriler geri yüklenir. Lakim sürekli olarak telefonla uğraşan, özel ROM yükleyen, sistem detayını kurcalayan uygulamalar yükleyen ve durumu sağlama almayı isteyenler, işte onlar için daha fazlası gerekecek.

İşte mevcut recovery imajlar içerisinde bulunabilecek “nandroid” yöntemiyle yedeğin alınması tam burada işimize çok yarıyacak. “Nandroid” kullanılarak alınan backup, sistemin o an için birebir imajı (tüm sistem, data dosya, cacha, application…) SD kartta saklanıyor, ve telefonda bir şeyin ters gitmesiyle eski durumuna döndürülmesi için o bölümde tutulmakta.

Android yedeğinin alınması ve geri yüklemesiyle ilgili detaylı yazılarımız sitemizde yer alıyor.

Farklı ROM yükleme

Android bildiği üzere açık kaynaklı bir kod yapısına sahip. Bu nedenle çoğu uygulama geliştiricinin, bu kodlardan yararlanıp kendi Android versiyonunu çıkarıyor; Kang-o-rama ve CyanogenMod gibi. Bu ROM’ u yüklenmesi, sistem, boot dosyaları tamamını değiştirme anlamına geldiğinden dolayı öncesinde root erişimi olan bir yapıya sahip olunması gerekiyor.

Root ne demek
Root erişimi verme

Farklı Kernel (Çekirdekler) yükleme

Android, linux tabanlı olduğunu biliyorsunuz. Bu i. sistemi çekirdeğinin de linux çekirdeği olduğunu belirtelim. Tıpkı farklı rom’ ların gibi kerneller içinde bağımsız geliştiricilerin, değiştirilip derledikleri versiyonları bulunuyor.

Kernel, linux’ da en altta yer alan işlemlerin gerçekleştirmesini sağlayan birim (hafıza, işlemci ve donanım sürücüler yönetimi…). Burada kernelin özelleştirilip elde edilecek avantajlarını sıralarsak:

  • İşlemci voltajı düşürüp çok daha az pil tüketimini sağlama
  • Ses seviyeleri çekirdek seviyesinde arttırma
  • İşlemci de overclock yapılarak çok hızlı çalışması sağlanabilir
  • Çipin de olmasına rağmen kernel driverı olmadığından dolayı kullanılamadığından HD 720p video kaydının ve FM Radio özelliğini kullanabilme

Bu çekirdeği yükleme sistemde en alt katmana erişim gerektiğinden ve recovery’ de yapılmasının gerektiği içinde root olması ön şart.

image 25
Root uygulamaları

Root gerektiren uygulamaların çalıştırılması

Bu saydıklarımız avantajarın dışında, Android mağazasında veya çeşitli kaynaktan bazı işe yarayan application var ki, bunlar root olmadan işlevini yerine getirememekte. Bu uygulamalara root erişimi istendiği zaman sistemden izni onaylanıp onaylanmadığını sormak için karşımıza bir “superuser request” ekranı çıkıyor, eğer onaylamayı düşünüyorsanız o uygulama sonrasında “superuser” şeklinde yani root hakkıyla gereken işlemlerin yapılmasını gerçekleştirir.

Bizim de çokça kullanmış olduğumuz root erişimine ihtiyaç duyan uygulamalardan bahsetmek istiyoruz.

Android ROM Manager: En çok kullanılan uygulamaların başını çekiyor. Flashlama, recovery, nandroid yedeğin alınması gibi çok sayıda zahmetli işlemleri, tek bir arayüzden rahatca yapmanıza olanak sağlıyor.

Android Root Explorer: Bunun temelde dosya yöneticisi olduğunu belirtelim. Fakat çoğu dosya yöneticisinden farklı olarak root sayesinde önemli data folderlar ve system’ e tam erişimi sağlıyor. Programın bedava versiyonun olmadığını belirtelim, alternatif isterseniz ES File Explorer diyebiliriz. İçerisinde deneysel olarak root access modülünün olduğu, ancak R. Explorer kadar başarı oranı yüksek olmadığını söyleyelim.

SetCPU for Root Users: Bu uygulama aslında mağazada ücretli bir uygulamadır. Ama XDA kullanıcısına ücretsiz sunulduğunu söyleyelim. Uygulama sayesinde işlemciyi normal değerinden daha yavaş çalıştırıp pil tasarrufunu sağlayabiliyor veya kernel’ in desteklemiş olduğu ölçülerde overclock yapıp çok daha yüksek performansa ulaşabiliyorsunuz. www.andronova.net

Superuser (SuperSU): Bu uygulamayla diğer tüm uygulamalara root yetkisinin verilmesi veya geri almanızda kullanabiliyorsunuz. Root yapıldığında genelde otomatik yüklenmiş olmalıdır Terminal Emulator: Kendi kendine root gerekmekte olan bir uygulama değilse de, konsol emülatörünü, telefondan linux terminal komutlarını çalıştırmasına, ve çok sayıda alt seviyede işlemin bilgisayar bağlantısı gerekmeden gerçekleştirilmesine olanak sağlamakta.

Titanium Backup nedir: Titanium Backup, Android işletim sistemli cihazlarda kullanılan bir yedekleme uygulamasıdır. Bu uygulama, kullanıcıların Android cihazlarında yüklü olan uygulamaları, verileri, ayarları ve hatta sistem dosyalarını bile yedeklemelerine olanak tanır. Bu sayede, bir cihazda meydana gelebilecek bir arıza veya veri kaybı durumunda, kullanıcılar yedekledikleri verileri geri yükleyebilirler.

Titanium Backup, köklü cihazlarda (rooted) çalışır ve yedekleme işlemlerinin yanı sıra yedeklenen verileri yönetme ve geri yükleme işlemlerini de kolaylaştırır. Uygulama, kullanıcılara yedeklemeleri düzenleme, yedekleri e-posta veya bulut depolama hizmetlerine gönderme gibi seçenekler sunar.

Titanium Backup, aynı zamanda Android cihazlarında yüklü olan uygulamaların tam kontrolünü sağlar. Kullanıcılar, yedekledikleri uygulamaları tek tek seçebilir ve yedekleme veya geri yükleme işlemlerini yapabilirler. Ayrıca, Titanium Backup’in gelişmiş ayarlar menüsü sayesinde, kullanıcılar yedekleme işlemlerinin ayrıntılı ayarlarını da özelleştirebilirler.

Bu nedenlerle, Titanium Backup, Android kullanıcıları arasında popüler bir yedekleme ve veri yönetim uygulamasıdır. Ancak uygulamanın köklü cihazlarda çalışması gerektiği için, bazı kullanıcılar için kullanımı sınırlı olabilir.

Peki Root nasıl yapılır?

Root yapmak kolay yapılan bir işlemdir ama tüm modellerde yapılacak işlemlerde farklılık göstermekte. Bazen küçük programla tek tuşla işlem yapılırken, bazen de recovery bölümüne girmenin, bootloader unlock etmenin, PC’ ye bağlanarak fastboot ve adb komutları ile bazı dosyaların yüklenmesi gibi karmaşık işlemlerin yapılması gerekebiliyor.

Daha güncel yöntemlere kolay Root yapma yazımızdan ulaşabilirsiniz. Root nedir buraya kadar.

Sevgilerle kalın…

Bu yazımızda Root nedir ve Root ne demek klavyemiz döndüğünce anlatmaya çalıştık. 🙂

Sonraki yararlı içeriğimiz: Root kaldırma

Yazar Andronova
Takip etmek:
Andronova, Teknoloji alanında bir çok soruna yönelik çözüm odaklı içerikler üretmekte. Zaman zaman Teknoloji haberlerinin yer aldığı sitemizden destek hizmeti almak isteyen kullanıcıların içeriklerde yer alan müşteri hizmetleri ile iletişime geçmeleri gerekebilir.